Γιατί να μάθω για το υδατικό αποτύπωμα; ΥΠΑΡΧΕΙ ΑΦΘΟΝΟ ΝΕΡΟ!

Το υδατικό αποτύπωμα συνδέεται άρρηκτα με το νερό! Όλοι γνωρίζουμε πόσο πολύτιμο είναι το νερό στη ζωή μας, αφού είναι το δεύτερο απαραίτητο συστατικό για τη ζωή μετά το οξυγόνο, όμως συχνά προσπερνάμε την αξία του. 

Διάφοροι επιστήμονες γνωστοποιούν ότι για κάθε 1°C που ανεβαίνει η θερμοκρασία στον πλανήτη, το νερό στην ατμόσφαιρα αυξάνεται κατά ≈7%. Με αυτόν τον τρόπο,  σε λίγα χρόνια το νερό χωρίς προειδοποίηση θα μας πνίγει από τις αλλαγές του περιβάλλοντος και ΔΕΝ ΘΑ ΕΧΟΥΜΕ ΝΕΡΟ εκεί που το χρειαζόμαστε! 

Η διαχείριση του νερού είναι προτεραιότητα όλων των χωρών βάσει των νόμων για την κλιματική αλλαγή. Μάλιστα παρατηρείται αυξημένη ζήτηση νερού διεθνώς, όπως παρουσιάζεται από τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ. 

Η βάση των παραπάνω είναι η έννοια του υδατικού αποτυπώματος και πως μέσα από αυτό το εργαλείο μπορούμε να επινοήσουμε και να υπολογίσουμε καθημερινά πράγματα που συμβαίνουν γύρω μας…

Τι είναι το υδατικό αποτύπωμα

Το υδατικό αποτύπωμα είναι ένας πολύπλευρος δείκτης χρήσης ύδατος και συνδέεται με την ποσότητα του νερού που χρησιμοποιείται σε όλα τα στάδια της παραγωγικής διαδικασίας ενός αγαθού, μιας επιχείρησης, ενός ατόμου ή και ολόκληρης χώρας. 

Στο υδατικό αποτύπωμα εξετάζεται η άμεση και η έμμεση κατανάλωση, η γεωγραφική θέση και η χρονική περίοδος του προϊόντος.

Οι 3 συνιστώσες του Υδατικού Αποτυπώματος

Το υδατικό αποτύπωμα έχεις τρεις συνιστώσες: το “πράσινο”, το “μπλε” και το “γκρίζο” νερό. 

• Το “πράσινο” νερό σχετίζεται με τον όγκο της βροχόπτωσης που παραμένει διαθέσιμο στο έδαφος προς κατανάλωση από την διαδικασία της αγροτικής παραγωγής. 

• Το “μπλε” νερό σχετίζεται με τον όγκο νερού για άρδευση από τον υπόγειο υδροφορέα ή τα επιφανειακά υδάτινα σώματα (ποτάμια, χειμάρους, διώρυγες).

•  Το “γκρίζο” νερό αφορά στη ποσότητα νερού που χρειάζεται για τη διάλυση των ρυπαντών που προκύπτουν από τις διαδικασίες παραγωγής, έτσι ώστε η εκροή που προκύπτει να μην ξεπερνάει τα περιβαλλοντικά όρια σχετικά με την ποιότητα των υδάτων. 

Σύμφωνα με τα παραπάνω, το άθροισμα των τριών συνιστώσεων είναι το συνολικό ΜΑΣ υδατικό αποτύπωμα.

Υπολόγισέ το!

Ο υπολογισμός του υδατικού αποτυπώματος ενός αγαθού εξαρτάται από:

• τις κλιματικές συνθήκες της περιοχής, 
• τις τοπικές εφαρμοσμένες πρακτικές άρδευσης,
• τη χρήση φυτοφαρμάκων, κ.ά.

Αντίστοιχα, το υδατικό αποτύπωμα ενός ατόμου εξαρτάται από:

• την διατροφή, 
• τις καταναλωτικές συνήθειες, 
• τον τόπο διαμονής. 

Ενδεικτικό παράδειγμα είναι πως η διατροφή βασισμένη σε κρέας παρουσιάζει περίπου 36% υψηλότερο υδατικό αποτύπωμα σε σχέση με τη χορτοφαγική διατροφή. 

Με την ίδια λογική υπολογίζεται το υδατικό αποτύπωμα μιας χώρας, όπου εξαρτάται από:

• το συνολικό ποσό νερού που χρησιμοποιείται για να παραχθούν τα αγαθά και
• τις υπηρεσίες που καταναλώνονται από τους κατοίκους της. 

και επηρεάζεται από:

• τον τρόπο ζωής και διατροφής των κατοίκων της χώρας,
• τις ενδεχόμενες μη ορθολογικές αγροτικές πρακτικές, καθώς και
• τη χαμηλή παραγωγικότητα του νερού. 

Extra tip στους υπολογισμούς σου! Η εκτίμηση του υδατικού αποτυπώματος, προς το παρόν, εμπεριέχει περιορισμούς και προκλήσεις κυρίως λόγω της έλλειψης διαθεσιμότητας αξιόπιστων δεδομένων. 

Που θα μπορούσε να στοχεύσει το Υδατικό Αποτύπωμα

Για την ορθολογική διαχείριση του νερού –  και κατ’ επέκταση ολόκληρου του περιβάλλοντος – ένα σημαντικό εργαλείο αφύπνισης του κόσμου είναι το υδατικό αποτύπωμα.

Αφού, 

1. Στοχεύει στην ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ του ανθρώπου μέσω της υιοθέτησης μέτρων όπου θα συμβάλλουν στη μείωση της κατανάλωσης και εξοικονόμησης νερού. 
2. Στοχεύει στην ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ και ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗ του ανθρώπου, εφόσον πρόκειται να κατανοηθεί το “αφανές” νερό μέσα στα προϊόντα που χρησιμοποιούνται και στην σύνδεση των επιπτώσεων των καταναλωτικών επιλογών τους στην επάρκεια και την ποιότητα αυτού του φυσικού πόρου. 
3. Στοχεύει στη ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗ ζητημάτων διαχείρισης των υδατικών πόρων με ατομικές ή συλλογικές επιλογές. 

Παγκοσμιοποίηση και Αποτύπωμα

Στην σύγχρονη εποχή της παγκοσμιοποίησης, το νερό χαρακτηρίζεται ως παγκόσμιος πόρος, αφού περιλαμβάνεται σε ένα αγαθό που παράγεται σε μια περιοχή του πλανήτη, ενώ καταναλώνεται σε μία άλλη! 

Σε όλον τον κόσμο καθώς και σε όλη την Ευρώπη, υπάρχουν πολλές χώρες που αν και παρουσιάζουν αυξημένη ζήτηση νερού, έχουν εξωτερικεύσει αρκετά μεγάλες ποσότητες νερού. 

Έτσι προκύπτει πως, λόγω του διεθνούς εμπορίου, οι χώρες που εισάγουν αγαθά εξωτερικεύουν το υδατικό τους αποτύπωμα, καθώς εισάγουν έμμεσα το νερό των χωρών που εξάγουν τα προϊόντα, με οικονομικές, περιβαλλοντικές, κοινωνικές και πολιτικές επιπτώσεις. 

Υδατικό Αποτύπωμα vs Επιπτώσεις 

Ως προς τις περιβαλλοντικές και κοινωνικές επιπτώσεις. τα άτομα που καταναλώνουν νερό συμβάλλουν έμμεσα στην κατανάλωση και ρύπανση του φυσικού πόρου που βρίσκεται σε άλλες χώρες, χωρίς να καλύπτουν το κόστος παραγωγής του, με συνέπεια να μην αντιλαμβάνονται τα αποτελέσματα που προκαλούν οι συνήθειές – νοοτροπιές τους σε άλλες περιοχές του πλανήτη. 

Οι οικονομικές επιπτώσεις οφείλονται στο γεγονός ότι το κόστος παραγωγής ενός προϊόντος μεταξύ χωρών είναι διαφορετικός. Αφού, άλλες χώρες διαθέτουν αφθονία στους υδατικούς πόρους και άλλες αντιμετωπίζουν προβλήματα λειψυδρίας. Ωστόσο, οι διαφορές αυτές δεν αποτυπώνονται στις τιμές των παραγόμενων αγαθών, για να παραμείνουν τα προϊόντα ανταγωνιστικά!

Ως προς τις πολιτικές επιπτώσεις, σε αρκετές χώρες υπάρχει μια αυξημένη τάση για εξάρτηση από εισαγόμενους υδατικούς πόρους με αποτέλεσμα το νερό να μετατρέπεται σε γεωπολιτικό πόρο. 

Συμπεράσματα

το υδατικό αποτύπωμα είναι ένα εργαλείο βασισμένο στην εθνική πολιτική και στρατηγική για μια ολοκληρωμένη διαχείριση των υδάτων, με αποτέλεσμα τη βιώσιμη ανάπτυξη, την αξιοποίηση των εναλλακτικών πηγών ύδατος – όπως το βρόχινο νερό ή η επαναχρησιμοποίηση του νερού που χρησιμοποιούμε καθημερινά, η μείωση ζήτησης για τον συγκεκριμένο πόρο και η δημιουργία ΥΔΑΤΙΚΗΣ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ στο κάθε άτομο μέσω μιας νέας κουλτούρας για το νερό!

Η δημιουργία δεσμού καταναλωτή – παραγωγού – εταιριών – κυβερνήσεων μπορεί να βοηθήσει ώστε να μοιραστεί η ευθύνη του καθενός για τη δημιουργία του υδατικού αποτυπώματος όπου αυτό είναι περισσότερο απαραίτητο!