Κλείνουμε το ξυπνητήρι, πλένουμε τα δόντια μας, λούζουμε τα μαλλιά μας, τρώμε πρωινό (ή επιλέγουμε απλώς να πιούμε μία κούπα καφέ και να βιαστούμε να φύγουμε). Διαβάζουμε ένα ηλεκτρονικό βιβλίο ή ένα μπλογκ, ακούμε ένα podcast, κάνουμε γκριμάτσες στα κατοικίδιά μας, αναστενάζουμε και φεύγουμε. (ή μπαίνουμε στο διαδίκτυο, για όσους δουλεύουν εξ αποστάσεως.)
Το καθημερινό 9-5 ωράριο ίσως να είναι για κάποιους μία φρικτή και βαρετή ρουτίνα, αλλά να παρέχει μία αίσθηση σταθερότητας και παρηγοριάς σε κάποιους άλλους. Άλλη μία μέρα σηματοδοτεί την έναρξη μιας καθημερινής ρουτίνας προτού κατευθυνθούμε προς το μετρό ή στο αμάξι.
Δούλεψε σκληρά, παίξε σκληρά… η σκληρή δουλειά και η επιμονή τονίζονται συχνά στην επιτυχία. Οι υπερωρίες και η παραπάνω εργασία μοιάζουν με φόρο τιμής στον κόσμο των επιχειρήσεων, αλλά πότε μπορεί να γίνει βλαβερό αυτό;
Ενδεχομένως να ψάχνουμε επιβραβεύσεις με τη μορφή επαίνων και βραβείων. Ίσως να αναζητούμε σκοπό και νόημα. Υπάρχει μία λεπτή γραμμή ή γκρίζα ζώνη μεταξύ των δύο; Υπάρχουν παγκόσμιοι παράγοντες για την επαγγελματική ικανοποίηση;
Οι καθέτως ιεραρχικά οργανωτικές δομές σιγά σιγά εξασθενούν σε δημοσιότητα καθώς πολλές επιχειρήσεις βαδίζουν σε πιο ισονομιστικές και επίπεδες δομές. Η περισσότερη επικοινωνία ισοδυναμεί με περισσότερη παραγωγικότητα;
Άρα, γιατί εργαζόμαστε;
Αρχικά, ας δούμε τον ορισμό της «εργασίας».
Γρήγορη Πλοήγηση
Τι είναι η εργασία;
Στη φυσική, το έργο (δουλειά) ως εξίσωση είναι η δύναμη που πολλαπλασιάζεται με την μετατόπιση (W=Fs). Αν μετακινήσεις ένα αντικείμενο και το φέρεις πίσω στην αρχική του θέση, δεν έχει πραγματοποιηθεί κανένα έργο.
Στον πυρήνα της η εργασία απαιτεί ενέργεια. Πολλή ενέργεια. Είτε πρόκειται για χειρωνακτική εργασία, είτε για πνευματική διέγερση, είτε για κοινωνικές συναναστροφές ή για την καταπολέμηση της εργασιακής στασιμότητας και γενικά της αδράνειας.
Για να παράξεις έργο χρειάζεσαι καύσιμα. Αν δουλεύεις χωρίς καύσιμα, εγγυημένα θα υποφέρεις από υπερκόπωση και από μακροχρόνια προβλήματα υγείας.
Δεν υπάρχει υποκατάστατο της σκληρής δουλειάς.
Thomas A. Edison
Εθελοντισμός ή Επί Πληρωμή
Τώρα, η δουλειά πρέπει να είναι επί πληρωμή για να θεωρηθεί «πραγματική»;
Και ναι και όχι. Ορίστε οι λόγοι.
Η σκληρή εργασία υπάγεται σε τρεις κατηγορίες.
- Φυσική – Ψυχική εργασία
- Ειδικευμένη – Ανειδίκευτη εργασία
- Παραγωγική – Μη παραγωγική εργασία
Οι πρώτες δύο κατηγορίες σκληρής εργασίας είναι αρκετά αυτονόητες. Η πραγματική συζήτηση γίνεται για την τελευταία σύγκριση, δηλαδή ανάμεσα στη παραγωγική και μη εργασία. Κανονικά, κάθε εργασία που δίνει αξία στο τελικό προϊόν θεωρείται παραγωγική, πράγμα που αφορά κατά κύριο λόγο την εργασία επί πληρωμή.
Τι συμβαίνει όμως με τις οικιακές δουλειές, όπως το μαγείρεμα, το καθάρισμα και τη φροντίδα των παιδιών; Εδώ έρχεται η γκρίζα ζώνη. Ο καθηγητής Marshall υποστηρίζει πως κάθε σκληρή δουλειά είναι παραγωγική και η παραγωγικότητά της βασίζεται στη «σχετική σπανιότητα σε σχέση με τις απαιτήσεις της».
Η μη παραγωγική εργασία μπορεί να καταλογιστεί σε ανέντιμες πράξεις, που κάνουν τσαρλατάνοι και ληστές, για να πάρουν αξία με παράνομους και άδικους τρόπους. Αγιάζει, όμως, ο σκοπός τα μέσα; Και αν κάποιος έκλεψε από τον μεγαλύτερο εχθρό του για να δωρίσει μετέπειτα σε μία φιλανθρωπική οργάνωση;
Τι είναι η οκνηρία;
Ένα από περιβόητα 7 θανάσιμα αμαρτήματα είναι η οκνηρία. Είναι η έντονη αδιαφορία ή ο δισταγμός του να δουλεύεις χωρίς έναν θεμιτό σκοπό. Μάλιστα, η οκνηρία εμπεριέχει απάθεια προς τον ίδιο τον εαυτό μας και προς τους άλλους.
Η οκνηρία φαίνεται να σχετίζεται αρκετά με ψυχικές διαταραχές, όπως η κατάθλιψη και η ανηδονία. H εκούσια ανεργία μπορεί να διογκωθεί σε ακόμα εντονότερη στάση οκνηρίας και αδράνειας.
Αν δεν δραστηριοποιούμαστε καθόλου (δηλαδή να εκφράζουμε τις σκέψεις μας είτε στη δουλειά μας είτε σε μία διαφορετική προσωπικότητα ώστε να μαθαίνουμε καινούρια πράγματα και να αναθεωρούμε), θα «σαπίσουμε» χωρίς καμία αμφιβολία.
– Brenda Ueland
Η ανεργία επηρεάζει σοβαρά την ψυχολογική ευημερία. Ατελείωτες αγγελίες εργασίας και συνεντεύξεις μόνο και μόνο για να σε απορρίψουν. Το πιο τρομακτικό μέιλ «Σας ευχαριστούμε για το ενδιαφέρον σας». Εισπνοή, εκπνοή και ξανά από την αρχή.
Χωρίς δουλειά ο οποιοσδήποτε μπορεί να παγιδευτεί μέσα στην πυκνή ομίχλη της βαρεμάρας και της ανίας. Η εργασία η οποία συμπεριλαμβάνει τις δυνάμεις και τα ταλέντα μας μάς βοηθάει να αναπτύξουμε μία αίσθηση ταυτότητας και αυτοεκτίμησης.
Κατηγορίες Ανεργίας
Υπάρχουν 4 σημαντικές κατηγορίες ανεργίας: ανεργία τριβής, δομική ανεργία, συγκυριακή ανεργία και η εποχική ανεργία.
Ανεργία Τριβής: πρόκειται για την ανεργία που επιβάλλει ο ίδιος ο άνθρωπος στον εαυτό του μέχρι να βρει την καλύτερη δουλειά για εκείνον
Δομική Ανεργία: πρόκειται για την ανεργία που προκύπτει από υπερβολική σκληρή εργασία σε σχέση με τις απαιτήσεις της
Συγκυριακή Ανεργία: πρόκειται για την ανεργία που προκαλείται από την φυσική ακμή και παρακμή της οικονομίας και του επιχειρησιακού κύκλου
Εποχική Ανεργία: ποικίλει βάσει των απαιτήσεων συγκεκριμένων υπηρεσιών που βασίζονται στη χρονική περίοδο (για παράδειγμα, εργοστάσια υφασμάτων κατά τους φθινοπωρινούς και χειμερινούς μήνες)
Η ιαπωνική κουλτούρα «ΕΕΑΚ» σημαίνει «Εκτός Εκπαίδευσης, Απασχόλησης ή Κατάρτισης». Παρόλο που στερεοτυπικά οι μαθητές παρατάνε το σχολείο, πολλοί άνθρωποι που παρασέρνονται από το κίνημα της «ΕΕΑΚ» το κάνουν για περισσότερο πολιτισμικούς λόγους (φυλετικοί ρόλοι, θρησκευτικές πεποιθήσεις κλπ.) παρά για προσωπικούς (έλλειψη κινήτρου, δισταγμός για εργασία).
Περιέργως, πιστεύεται πως περίπου τα μισά (ή και περισσότερα) άτομα από τα μέλη της ιαπωνικής ΕΕΑΚ/Χικικομόρι κοινότητας πάσχουν από ψυχοπαθολογικές διαταραχές, όπως αυτισμό (ΔΑΦ), διπολική διαταραχή ή διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ).
Ίσως να είναι πολύ σκληρό το να κρίνουμε κάποιον ως τεμπέλη ή κακομαθημένο επειδή επιλέγει οικειοθελώς να απέχει από τη δουλειά. Δυστυχώς, υπάρχει ακόμα μεγάλο στίγμα απέναντι σε αυτήν την κίνηση κατά της εργασίας.
Τα αποτελέσματα της Θετικής Ψυχολογίας στη δουλειά
Ο πετυχημένος κλάδος της θετικής ψυχολογίας προτείνει ένα διασκεδαστικό (αλλά πολύ αποτελεσματικό) μοντέλο για να πολεμήσει την εργασιακή εξάντληση και σύγχυση, το οποίο ονομάζεται «Μοντέλο PERMA», και αφορά τα εξής:
Θετικά συναισθήματα: χαρά, ευτυχία, γαλήνη, πνευματική ηρεμία
Αφοσίωση: κατάσταση ροής, συγκέντρωση, ενέργεια, παραγωγικότητα
Σχέσεις: οικογένεια, φίλοι, συνάδελφοι, θεραπευτές, σύμβουλοι
Νόημα: σκοπός, επιμονή, κίνητρο, πάθος
Επίτευγμα: επιβράβευση, έπαινος, κατορθώματα, στόχοι
Οι σύμβουλοι της ευεξίας και οι ειδικοί της ψυχικής υγείας συχνά επιστρατεύονται διάφορες μεθόδους, οι οποίες συνδέονται αρκετά με τη θετική ψυχολογία. Για παράδειγμα, κάποιες εταιρίες έχουν ανοιχτού τύπου γραφεία ώστε να διευκολύνουν την επικοινωνία και τη δέσμευση οποιαδήποτε ώρα μέσα στη μέρα. Άλλες προτιμούν εγκαταστάσεις «ευημερίας», όπως γυμναστήρια και χώρους για γιόγκα.
Οι προτάσεις ανθρωποκεντρικών αποστολών και η κουλτούρα του ανεπτυγμένου ψυχισμού στις εταιρίες μπορεί να ωθήσει περισσότερο μία εταιρική ομάδα να αριστεύσει στο ρόλο της. Η θετική ψυχολογία δρα ως ο υποβόσκων μεσολαβητής και η «κόλλα» που κρατά ενωμένη μία ομάδα για πολλά χρόνια.
Πώς συνδέεται η προσωπικότητα με την εργασία;
Τα άτομα που έχουν υψηλό σκορ στην Εξωστρέφεια (Ε), στην Ευχαρίστηση (Ε) και στην Επιμέλεια (Ε) συνήθως σημειώνουν υψηλότερα επίπεδα στην εργασιακή ικανοποίηση και έχουν την τάση να κοιμούνται και να ξυπνούν νωρίς.
Συνήθως επιλέγουν καριέρες σε διοικητικές θέσεις, στις πωλήσεις, στο μάρκετινγκ και στην επιχειρηματικότητα. Άτομα που έχουν υψηλό σκορ στη Δεκτικότητα (Δ) προβλέπεται να διαλέξουν δημιουργικούς κλάδους, όπως εικαστικές τέχνες, παραγωγή ταινιών, γραφιστικό σχέδιο ή συγγραφή.
Από την άλλη πλευρά του νομίσματος, τα άτομα που έχουν υψηλότερο σκορ στο Νευρωτισμό (Ν) και χαμηλότερο στην Ευχαρίστηση (Ε) σημειώνουν περισσότερη εργασιακή δυσαρέσκεια και πιο αλλοπρόσαλλα ωράρια ύπνου.
Κανονικά, αυτό μεταφράζεται σε χαμηλότερη αυτοεκτίμηση και χαμηλότερο κέντρο ελέγχου. Ωστόσο, αυτό μπορεί να καταπολεμηθεί! Άτομα με αυτά τα χαρακτηριστικά μπορούν να βρουν την ηρεμία τους ως βιβλιοθηκάριοι, εργαστηριακοί σύμβουλοι ή τεχνολόγοι ιατρικών εργαστηρίων.
Εν τέλει, γιατί εργαζόμαστε;
Εργαζόμαστε, επειδή η εργασία ενισχύει την αίσθηση της ταυτότητάς μας ώστε να είμαστε υγιή, παραγωγικά μέλη της κοινωνίας.
Εργαζόμαστε, επειδή το αρχικό έναυσμα για δραστηριοποίηση οδηγεί στη δημιουργία περισσότερου κίνητρου για να συνεχίσουμε να είμαστε ενεργοί.
Αυτό είναι το πραγματικό μυστικό της ζωής: το να είσαι απολύτως αφοσιωμένος σε αυτό που κάνεις εκείνη τη στιγμή. Και αντί να το αποκαλούμε «δουλειά», να συνειδητοποιήσουμε πως είναι ένα παιχνίδι.
Alan Watts
