Επάγγελμα Μεταφραστής

Η μετάφραση θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως το επάγγελμα που φέρνει πιο κοντά τους λαούς, που δίνει τη δυνατότητα της επικοινωνίας και της γνώσης κάθε κουλτούρας και παράδοσης. Πλέον, δεν γίνεται χειρόγραφα, αντιθέτως, με την πάροδο του χρόνου και τη βοήθεια της τεχνολογίας, η μετάφραση γίνεται πιο εύκολα και πιο γρήγορα. Τι ακριβώς όμως κάνει ένας Μεταφραστής;

Σκοπός της είναι τα κείμενα να μεταδίδουν το ίδιο μήνυμα στον μεγαλύτερο βαθμό που τους το επιτρέπουν οι φυσικοί περιορισμοί, όπως οι γραμματικοί κανόνες και των δύο γλωσσών, το συντακτικό, οι συγγραφικές συμβάσεις, οι αντίστοιχοι ιδιωτισμοί και τα παρόμοια.

Όπως κάθε επάγγελμα, έτσι και αυτό, έχει αρκετές προϋποθέσεις και απαιτήσεις, τις οποίες θα αναλύσουμε παρακάτω.

Τι είναι το επάγγελμα του μεταφραστή;

Ο ρόλος ενός μεταφραστή είναι η διαδικασία μετατροπής μίας γλώσσας, η οποία έχει γραφτεί σε κάποιο έγγραφο σε μία άλλη γλώσσα. Ένας μεταφραστής πρέπει να γνωρίζει άπταιστα τουλάχιστον δύο γλώσσες, από τις οποίες η μία μπορεί να είναι και η μητρική του.

Φυσικά, υπάρχουν πάρα πολλοί γλωσσικοί συνδυασμοί, όπως π.χ. από τα ελληνικά (ΕL) στα αγγλικά (EN) κ.α., αλλά και πολλά είδη κειμένων π.χ. τεχνική, λογοτεχνική, ιατρική, νομική κ.α. Η εξειδίκευση σε συγκεκριμένους γνωστικούς τομείς και η άριστη γνώση περισσότερων από δύο ξένων γλωσσών, είναι ιδιαίτερα σημαντικά, καθώς το απαιτεί ανταγωνισμός.

Ποιες είναι οι βασικές αρμοδιότητες ενός μεταφραστή;

Κάθε μεταφραστής, όταν αναλάβει ένα κείμενο προς μετάφραση είναι σημαντικό να το κατανοήσει και έπειτα να πραγματοποιήσει έρευνα στο συγκεκριμένο είδος κειμένου, για να επιλύσει τυχόν απορίες. Στη συνέχεια, να μεταφράσει το κείμενο, ιδανικά μέσω κάποιου ειδικού λογισμικού (CAT Tools), ώστε να μειώσει τις πιθανότητες λάθους.

Παρόλα αυτά, είναι υποχρεωμένος να κάνει επαλήθευση μέσω εξειδικευμένων λεξικών και εργαλείων μετάφρασης, αλλά και να ελέγξει τα μεταφρασμένα κείμενα ως προς τη γραμματική, την ορθογραφία και την ακρίβεια της στίξης. Τέλος, είναι σημαντικό να διατηρήσει την αρχική μορφή του πρωτότυπου κειμένου (π.χ. γραμματοσειρά και δομή), αλλά και να εξασφαλίσει ότι το μεταφρασμένο περιεχόμενο ενσωματώνει το αρχικό νόημα και το ύφος.

Απαραίτητα προσόντα και δεξιότητες

• Αποδεδειγμένη εργασιακή εμπειρία ως Μεταφραστής, Διερμηνέας ή σε παρόμοιο ρόλο τουλάχιστον 2 χρόνια,
• άριστη γνώση δύο τουλάχιστον γλωσσών,
• εξειδίκευση σε κάποιον τομέα,
• εξαιρετικές δεξιότητες επιμέλειας κειμένου, με ικανότητα εντοπισμού σφαλμάτων γραμματικής, ορθογραφίας και στίξης,
• καλή γνώση εργαλείων επεξεργασίας περιεχομένου,
• εξοικείωση με λογισμικό μετάφρασης
• δεξιότητες διαχείρισης του χρόνου και συνέπεια,
• πτυχίο BSc στη Μετάφραση, Διερμηνεία ή σε παρόμοιο πεδίο.

Συνθήκες εργασίας

Το επάγγελμα του μεταφραστή είναι αρκετά δύσκολο, δεδομένου ότι υπάρχει μεγάλος ανταγωνισμός. Παρόλα αυτά, υπάρχουν αρκετές ευκαιρίες επαγγελματικής απασχόλησης. Πιο συγκεκριμένα, μπορεί να εργαστεί σε περιβάλλον γραφείου, αλλά και ως freelancer (ελεύθερος επαγγελματίας).

Όσον αφορά την πρώτη επιλογή, ο Μεταφραστής μπορεί να απασχοληθεί σε διεθνείς ή εθνικούς οργανισμούς (όπως την Ευρωπαϊκή Ένωση, τις υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και του Υπουργείου Εξωτερικών), σε διεθνείς επιχειρήσεις, ως υπάλληλος σε κάποιο μεταφραστικό γραφείο, σε εκδοτικές επιχειρήσεις και σε φροντιστήρια ξένων γλωσσών. Αξίζει να σημειωθεί πως όταν εργάζεται ως υπάλληλος, δεν υπάρχουν ουσιαστικά περιθώρια επαγγελματικής εξέλιξης.

Στην περίπτωση που ο Μεταφραστής εργάζεται ως freelancer έχει τη δυνατότητα να αναλαμβάνει μεταφράσεις κατά παραγγελία, είτε με συνεργασίες στην Ελλάδα, είτε από εξωτερικό. Οι αμοιβές του ποικίλουν ανάλογα με τον όγκο, το είδος και την ποιότητα των εργασιών του. Εργάζεται από τον προσωπικό του χώρο και δεν ακολουθεί κάποιο συγκεκριμένο ωράριο, αντιθέτως το ορίζει με βάση το πρόγραμμά του, συνεπώς, χρειάζεται να είναι ιδιαίτερα συνεπής και οργανωτικός. Αν κάποιος επιλέξει τη συγκεκριμένη πορεία, πρέπει να γνωρίζει ότι χρειάζεται πολύ δουλειά, χρόνο και γνώσεις marketing για να φτιάξει το δικό του πελατολόγιο. Πρέπει να προωθεί σωστά και αποτελεσματικά τον εαυτό του, άρα να διαχειρίζεται και τα κοινωνικά δίκτυα.

Τέλος, όλοι οι μεταφραστές έχουν την επιλογή να ανοίξουν το δικό τους μεταφραστικό γραφείο.

Τι μισθό παίρνει ο Μεταφραστής

Ένας υπάλληλος σε μεταφραστικό γραφείο, με βάση τις μισθολογικές κατατάξεις του 2021, μπορεί να παίρνει από 689,94 € έως 1.899,85 € ανά μήνα. Φυσικά, πρέπει να πληροί τα παραπάνω προσόντα και δεξιότητες, ενώ η τιμή πολλές φορές ορίζεται με βάση το γλωσσικό συνδυασμό και το είδος του κειμένου προς μετάφραση.

Αντιθέτως, οι αποδοχές ενός freelancer μεταφραστή ορίζονται με διαφορετικό τρόπο. Πιο συγκεκριμένα, καθορίζονται από το γλωσσικό συνδυασμό και η χρέωση γίνεται συνήθως ανά σελίδα μετάφρασης (250-300 λέξεις). Παρακάτω παρατίθενται ενδεικτικά οι τιμές ανά σελίδα σε κάποιες γλώσσες:

Παρακάτω ακολουθούν κάποιες ενδεικτικές τιμές.

Διαφορετικά, η χρέωση μπορεί να γίνει ανά λέξη, η οποία κυμαίνεται στα 0,7 λ. Βέβαια, η τιμή αποφασίζεται από τον ίδιο τον Μεταφραστή, ο οποίος πρέπει να λάβει υπόψιν του τις τιμές της αγοράς και τον ανταγωνισμό.

Σπουδές στον τομέα της Μετάφρασης

Όσον αφορά τις σπουδές στην Ελλάδα, αν κάποιος επιθυμεί να γίνει μεταφραστής, υπάρχουν δύο κατευθύνσεις που μπορεί να ακολουθήσει.

Η μία και η πιο δημοφιλής είναι να σπουδάσει κάτι σχετικό με τις γλώσσες, π.χ. Ελληνική, Αγγλική, Γαλλική, Γερμανική Φιλολογία, και μετά να κάνει ένα μεταπτυχιακό πάνω στη Μετάφραση, ώστε να αποκτήσει τις γνώσεις στον τομέα αυτό και να είναι ανταγωνιστικός.

Η δεύτερη επιλογή είναι να σπουδάσει σε προπτυχιακό επίπεδο κατευθείαν την επιστήμη της Μετάφρασης στο Τμήμα Ξένων Γλωσσών, Μετάφρασης και Διερμηνείας του Ιονίου Πανεπιστημίου που είναι το μοναδικό Τμήμα στην Ελλάδα κατάρτισης ελληνόφωνων μεταφραστών και διερμηνέων.

• Σε προπτυχιακό επίπεδο λειτουργούν δύο Ειδικεύσεις:
  (i) Μετάφρασης
  (ii) Διερμηνείας
• Οι φοιτητές εισάγονται στο Τμήμα Ξένων Γλωσσών Μετάφρασης και Διερμηνείας, υποχρεωτικά µε δύο (2) γλώσσες εργασίας πέραν της Ελληνικής, στις οποίες και φοιτούν έως το πέρας των σπουδών τους. Συγκεκριμένα, στις Πανελλήνιες Εξετάσεις επιλέγουν δύο γλώσσες μεταξύ της Αγγλικής, της Γαλλικής και της Γερμανικής.
• Τα πρώτα τέσσερα εξάμηνα (Α’-∆’) είναι κοινά για όλους τους φοιτητές. Από το Ε’ εξάμηνο γίνεται ο διαχωρισμός σε δύο Ειδικεύσεις, κάθε µία από τις οποίες οδηγεί σε διαφορετικό τίτλο σπουδών.
• Οι φοιτητές του Τμήματος έχουν δικαίωμα επιλογής μεταξύ:
  (i) της Ειδίκευσης της Μετάφρασης και
  (ii) της Ειδίκευσης Διερμηνείας (εσωτερικές εξετάσεις επιλογής).

Σε περίπτωση που κάποιος έχει ολοκληρώσει τις σπουδές του σε κάποιο άσχετο με τις γλώσσες αντικείμενο και αποφάσισε μετέπειτα ότι ενδιαφέρεται για τον κλάδο της μετάφρασης, έχει ακόμα τη δυνατότητα να εργαστεί ως μεταφραστής, κάνοντας ένα μεταπτυχιακό στη μετάφραση, όπως και στην πρώτη περίπτωση. Βέβαια, αυτό προϋποθέτει να μπορεί να διαχειρίζεσαι ικανοποιητικά τις γλώσσες εργασίας του και να έχει μια ευχέρεια στον λόγο.

Μεταπτυχιακά προγράμματα στην Ελλάδα

1. Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών (ΔΠΜΣ) «Μετάφραση – Μεταφρασεολογία» με τη συνεργασία των Τμημάτων Αγγλικής, Γαλλικής, Γερμανικής Γλώσσας και Φιλολογίας από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. http://www.translation.uoa.gr/
2. Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών με τίτλο Μετάφραση και Διερμηνεία από τη Σχολή Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών – Τμήμα Τουρκικών Σπουδών και Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών, του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Τα μαθήματα διεξάγονται στην Ελληνική ή/και την Αγγλική, και ως γλώσσες εργασίας χρησιμοποιούνται επίσης η Τουρκική, η Γαλλική, η Γερμανική, η Ιταλική, η Ισπανική και η Ρωσική. http://www.turkmas.uoa.gr/metaptyxiakes-spoydes/metaptyxiako-programma-metafrash-kai-diermhneia.html
3. Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Επιστήμη της μετάφρασης» από το Τμήμα Ξένων Γλωσσών, Μετάφρασης και Διερμηνείας (ΤΞΓΜΔ) του Ιονίου Πανεπιστημίου. http://dflti.ionio.gr/el/node/12
4. Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Διερμηνείας και Μετάφρασης με τη συνεργασία των Τμημάτων Φιλολογίας, Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας, Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας, Γερμανικής Γλώσσας και Φιλολογίας και Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ. http://translation-interpreting.phil.auth.gr/
5. Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης (Μ.Δ.Ε.) «Γλωσσικές, Λογοτεχνικές και Διαπολιτισμικές Σπουδές στο Γαλλόφωνο και Ευρωπαϊκό Χώρο» του Α.Π.Θ. http://www.frl.auth.gr/index.php/gr/courses-gr/postgraduate-courses-gr/program-pms-gr

Τομείς Ειδίκευσης στη Μετάφραση

Για να είναι ένας μεταφραστής πιο ανταγωνιστικός στην αγορά εργασίας, πρέπει να εξειδικευτεί σε όποιον ή όποιους από τους παρακάτω τομείς επιθυμεί να εργάζεται. Φυσικά, πρέπει να επιλέξει με βασικό κριτήριο το ενδιαφέρον του για τον συγκεκριμένο κλάδο, ώστε να είναι η εργασία του πιο ευχάριστη και να είναι και ο ίδιος πιο αποτελεσματικός.

• Εμπορικές μεταφράσεις (περιλαμβάνονται έγγραφα τα οποία έχουν σχέση με τη λειτουργία μιας εταιρείας ή με την παρουσίαση ενός business plan).
• Ιατρικές και φαρμακευτικές μεταφράσεις (περιλαμβάνονται ιατρικά εγχειρίδια χρήσης και οδηγιών εξοπλισμού, ιατρικά έγγραφα για θεσμικά όργανα της υγείας, φαρμακευτικές οδηγίες, περιγραφές ιατροφαρμακευτικών προϊόντων κ.λ.π.)
• Νομικές μεταφράσεις (περιλαμβάνονται κείμενα αστικού, ευρωπαϊκού, εμπορικού, ναυτικού, κληρονομικού δικαίου κ.λ.π.)
• Τεχνικές μεταφράσεις (περιλαμβάνονται έντυπα οδηγιών καταναλωτή, τεχνικά εγχειρίδια, αρχιτεκτονικές μελέτες, βιομηχανικά πλάνα κ.λ.π.)
• Οικονομικές μεταφράσεις (περιλαμβάνονται συμβόλαια, χρηματοοικονομικές εκθέσεις, εκκαθαριστικά, φορολογικές δηλώσεις κ.λ.π.)

CAT Tools

Τα CAT Tools (Computer-assisted translation) είναι μεταφραστικά λογισμικά, τα οποία βοηθούν τους μεταφραστές να πραγματοποιούν πιο γρήγορα και πιο ποιοτικά τις μεταφράσεις τους. Υπάρχουν διάφορες κοινές λειτουργίες που συναντώνται σε πολλά από αυτά αλλά το κάθε εργαλείο ενδέχεται να παρέχει πληθώρα πρόσθετων δυνατοτήτων για τη διευκόλυνση διαφόρων πτυχών της μεταφραστικής διαδικασίας. Οι βασικές λειτουργίες είναι οι εξής:

• Μεταφραστική μνήμη (πρόκειται για ένα αρχείο στο οποίο αποθηκεύουμε τα κείμενα, τα οποία μεταφράζουμε με τη μορφή μεταφραστικών ζευγών, που αποτελούνται από την πρόταση στη γλώσσα-πηγή και την αντίστοιχη πρόταση μεταφρασμένη στη γλώσσα-στόχος),
• Διαχείριση ορολογίας (πρόκειται για ένα εργαλείο για τη δημιουργία και τη διαχείριση γλωσσάριων),
• Συνοχή (Concordance) (πρόκειται για αποθηκευμένες μεταφράσεις που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να μην μεταφράζετε την ίδια πρόταση πολλές φορές, αλλά και για να ανατρέχετε σε αυτές, ώστε να δείτε πώς έχετε μεταφράσει στο παρελθόν συγκεκριμένους όρους, λέξεις ή φράσεις),
• Καταμέτρηση λέξεων (είναι η δυνατότητα υπολογισμού των προς μετάφραση λέξεων όχι μόνο αθροιστικά, αλλά και συγκριτικά με τις λέξεις που υπάρχουν ήδη μεταφρασμένες στη μνήμη),
• Μετάφραση μεγάλης ποικιλίας αρχείων (υποστηρίζουν πολλές και διάφορες μορφές αρχείων).

Για να εργαστείτε ως μεταφραστές είναι απαραίτητη η εξοικείωση σας τουλάχιστον με ένα από τα λογισμικά που αναφέρονται παρακάτω, τα οποία είναι τα πιο διαδεδομένα.

• SDL Trados Studio
• Wordfast Pro
• MemoQ
• Memsource

Συναφή Επαγγέλματα

Υπάρχουν πολλά επαγγέλματα που έχουν ως βασικό γνώμονα τις γλώσσες και μοιάζουν με το επάγγελμα του μεταφραστή. Διαφέρουν κυρίως στον τρόπο που πραγματοποιείται η μετάφραση, γι’ αυτό θα σας παρουσιάσουμε κάποια από αυτά παρακάτω.

Διερμηνέας

Ο ρόλος του είναι να μεταφράζει τον προφορικό λόγο ταυτόχρονα, την ώρα που εκφωνείται, ή παράλληλα, με ενδιάμεσες διακοπές του ομιλητή. Ασχολείται με την πιστή απόδοση των λεγομένων και την ακριβή μεταφορά των ιδιωματισμών μιας γλώσσας σε κάποια άλλη.

Υποτιτλιστής

Ο ρόλος του είναι να μεταφράζει τις εκφωνήσεις και τους διαλόγους που υπάρχουν σε μια ταινία/ντοκιμαντέρ/επεισόδιο τηλεοπτικής σειράς, και να προσαρμόζει το μεταφρασμένο κείμενο στην τελική εικόνα με μορφή γραπτού κειμένου.

Transcriber

Είναι αυτός ο οποίος δημιουργεί γραπτά αντίγραφα αρχείων ήχου ή βίντεο, αλλά και συνεδριάσεων ή συνεντεύξεων. Πιο συγκεκριμένα, μεταφέρουν μία ακρόαση στο γραπτό λόγο.

Μπορείς να ψάξεις και άλλα διάφορα επαγγέλματα στον τομέα που σε ενδιαφέρει μέσα από τον παρακάτω σύνδεσμο.

Το άρθρο δημιουργήθηκε από την Κωνσταντίνα Μπεκιάρη.